Hier moet je op letten als je Oekraïners aan het werk wil helpen

NBBU.nl

donderdag 16 februari 2023

Vanwege de oorlog in Oekraïne zijn er veel Oekraïense vluchtelingen in Nederland. Met hun komst zijn ook veel vragen ontstaan of en onder welke voorwaarden Oekraïners in Nederland mogen werken.

Sinds 1 april 2022 kunnen Oekraïners die vallen onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming 2001/55/EG van de Raad in Nederland aan het werk. Voor hen vervalt de gebruikelijke plicht van een tewerkstellingsvergunning. In plaats daarvan is nu sprake van een vrijstelling met meldplicht.

Iedereen die valt onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming mag in Nederland werken zonder een tewerkstellingsvergunning. De werkgever hoeft dus géén werkvergunning aan te vragen.

Onder welke voorwaarden mogen Oekraïners werken?

Om als Oekraïense vluchteling aan het werk te mogen op grond van de Richtlijn Tijdelijke bescherming moet de Oekraïense vluchteling allereerst onder reikwijdte van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming vallen.

De vluchteling valt onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming als:

De vluchteling de Oekraïense nationaliteit heeft en na 26 november 2021 uit Oekraïne gereisd is, of al voor 27 november 2021 in Nederland was en een verblijfsvergunning had of asiel had aangevraagd. De vluchteling moet kunnen bewijzen dat hij al voor 27 november 2021 in Nederland was.

Indien de vluchteling niet de Oekraïense nationaliteit heeft, dan valt hij onder de richtlijn als hij:

Op 23 februari 2022 internationale bescherming in Oekraïne genoot, bijvoorbeeld als erkend vluchteling. Of als hij een andere vorm van tijdelijke (nationale) bescherming genoot omdat hij niet veilig was in zijn land van herkomst.
Op 23 februari 2022 een geldige permanente Oekraïense verblijfsvergunning had. Hij na 26 november 2021 uit Oekraïne is gereisd. En hij na 23 februari 2022 niet meer in zijn land van herkomst is geweest.
Op 23 februari 2022 een geldige tijdelijke Oekraïense verblijfsvergunning had en zich vóór 19 juli 2022 heeft ingeschreven bij een Nederlandse gemeente. Als de vluchteling zich niet voor 19 juli 2022 heeft ingeschreven, dan valt hij niet onder de richtlijn en heeft hij geen recht op opvang en voorzieningen in Nederland.

Als de Oekraïense vluchteling in Oekraïne samenwoonde met een gezinslid dat onder de richtlijn valt, dan valt de vluchteling onder de richtlijn als:

Hij daarmee is getrouwd.
Hij partner is (ongetrouwd) en een duurzame relatie heeft.
Het een kind van jonger dan 18 betreft en u bent niet getrouwd.
Hij een familielid is en samenwoonde met het gezin en ook (grotendeels) afhankelijk van dit gezin is.
Gezinshereniging is niet mogelijk voor gezinsleden die niet onder de richtlijn vallen.

Voorwaarden om in Nederland aan het werk te mogen

Als de kandidaat onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming valt dan mag hij tot 4 maart 2024 in Nederland verblijven en werken zonder een tewerkstellingsvergunning. Het moet dan wel gaan om arbeid uit loondienst, vrijwilligerswerk of een stage.

De Oekraïense vluchteling dient zich ook in te schrijven in de gemeente waar hij verblijft.

De kandidaat heeft een bewijs van verblijf nodig waarmee hij laat zien dat hij in Nederland mag zijn. Dit bewijs van verblijf moet worden aangevraagd bij de IND en betreft een sticker in het paspoort, een sticker op een los papier of een pasje (O-document).

Naast bovenstaande voorwaarden geldt er voor werkgevers een meldplicht. Werkgevers moeten aan het UWV minstens twee werkdagen voor aanvang van de werkzaamheden doorgeven dat ze iemand in dienst nemen die valt onder de richtlijn.

Ook als er iets wijzigt in de duur van het dienstverband of in de functie van de Oekraïense vluchteling moet de werkgever dat aan de UWV laten weten. Andere wijzigingen hoeft de werkgever niet te melden. Gebruik hiervoor het formulier ‘Doorgeven wijziging bij tewerkstelling tijdelijk beschermde werknemer uit Oekraïne’.

Voor vrijwilligerswerk moet de organisatie waar het vrijwilligerswerk zal worden gedaan een vrijwilligersverklaring aanvragen bij het UWV.

Met betrekking tot het volgen van een stage geldt dat de vluchteling de stagegever en de onderwijsinstelling een stagecontract hebben getekend.

Let op: Als de vluchteling onder de beschermingsrichtlijn valt, kan hij niet als zzp’er in Nederland werken. Voor het werken als zelfstandig ondernemer is de opdrachtgever wel gehouden een tewerkstellingsvergunning aan te vragen, tenzij de zelfstandige zelf beschikt over een verblijfsvergunning voor zelfstandige.

Termijn

De sticker of het pasje dat als bewijs van verblijf geldt is 1 jaar geldig. Namelijk van 4 maart 2022 tot 4 maart 2023. De sticker of het pasje is alleen geldig in Nederland. De Richtlijn Tijdelijke Bescherming is verlengd tot 4 maart 2024. Binnenkort krijgt de Oekraïense vluchteling een brief waarin de IND uitlegt hoe ze hun sticker of pasje kunnen verlengen. Houd de informatie op de website van de IND dus in de gaten.

Let op: Als de vluchteling Nederland verlaat en bescherming aanvraagt in een ander EU-land stopt zijn tijdelijke bescherming in Nederland.

Let op: Voor de groep niet-Oekraïners met een tijdelijke vergunning in Oekraïne, bijvoorbeeld voor werk of studie geldt dat zij vanaf 4 maart 2023 niet meer onder richtlijn vallen. Als zij tijdelijke (inter)nationale bescherming in Oekraïne genoten dan vallen zij vanaf 4 maart 2023 nog wel onder de richtlijn.